Tandvleesproblemen

Als uw tandvlees gedurende langere ontstoken is (gingivitis) dan kan dit er uiteindelijk toe leiden dat het houvast van uw tanden en kiezen in de kaak in gevaar komt (parodontitis). De tandarts en mondhygiënist sporen dit probleem op en helpen u met het voorkomen ervan. Uitgebreide restauratieve behandelingen (kronen, bruggen, implantaten) kunnen niet plaatsvinden als het tandvlees rond de in de mond aanwezige tanden en kiezen ongezond is. Dat moet dan eerst worden aangepakt. Voor de behandeling daarvan wordt u doorgaans terugverwezen naar uw eigen tandarts. Die kan eventueel de hulp van een specialist in tandvlees problemen inroepen, de tandarts-arodontoloog.


Tandvleesontsteking heet gingivitis

Tandplaque langs de tandvleesrand veroorzaakt een ontsteking van het tandvlees. Zo’n tandvleesontsteking heet gingivitis. De ontsteking kan zich uitbreiden van de tandvleesrand naar het daaronder gelegen kaakbot. Daardoor gaat kaakbot rondom de tanden en kiezen verloren. Uiteindelijk kan er zoveel kaakbot verdwijnen dat de tanden en kiezen los komen te staan en tenslotte uitvallen. Deze vorm van tandvleesontsteking heet parodontitis.


Tijdige behandeling kan het verlies van tanden en kiezen voorkomen

Gezond tandvlees bloedt niet bij het poetsen en heeft een roze kleur en ligt stevig om de tanden en kiezen. De smalle spleet tussen tandvlees en tanden en kiezen heet de pocket. Bij gezond tandvlees is de pocket ondiep (hooguit 3 mm).

Bij gingivitis is het (ontstoken) tandvlees rood, slap en gezwollen. Het kan gaan bloeden bij het poetsen of eten. De ontsteking wordt veroorzaakt door bacteriën. Die bacteriën zitten in de tandplaque, het zachte kleverige laagje op tanden en kiezen. Tandplaque kan verkalken tot tandsteen dat vastgehecht zit aan tanden en kiezen. Zonder tandplaque vormt zich geen tandsteen!


Uw gezondheid en gewoonten en tandvleesontstekingen

Het is belangrijk dat uw tandarts en mondhygiënist op de hoogte zijn (en blijven) van uw gezondheid. Verschillende ziekten, zwangerschap en medicijngebruik kunnen invloed hebben op parodontitis. Bijvoorbeeld diabetes (vooral de niet goed ingestelde) geeft een verhoogde kans op het ontstaan van problemen met het tandvlees en het houvast van uw tanden en kiezen.


Roken en mondgezondheid

Rokers hebben vaker parodontitis dan niet-rokers. De behandeling heeft bij rokers ook een minder positief effect. Stoppen met roken is voor uw gezondheid natuurlijk sowieso een goed idee, maar uw gebitsgezondheid vaart er ook wel bij. Wist u trouwens dat meer dan 70% van de mensen bij wie mondkanker wordt vastgesteld rookt? Vraag uw tandarts, mondhygiënist of huisarts om hulp en advies als stoppen met roken u zwaar valt.


Wat is parodontitis precies?

Bij parodontitis is het tandvlees net als bij gingivitis ontstoken en kan het op den duur gaan terugtrekken. Vaak leidt dit tot een vieze smaak in de mond of een slechte adem. Doordat de ontsteking zich uitbreidt in de richting van het kaakbot, wordt de pocket dieper. In de verdiepte pocket verkalkt de tandplaque gedeeltelijk tot tandsteen. Deze voortschrijdende ontsteking heeft tot gevolg dat het kaakbot verdwijnt. Parodontitis geeft zelden pijnklachten waardoor het lang onopgemerkt kan blijven.

Er ontstaan pas klachten (zoals het los gaan staan van tanden en kiezen) in een vergevorderd stadium van parodontitis. Door het terugtrekken van het tandvlees komen de wortels gedeeltelijk bloot te liggen, waardoor de tanden en kiezen erg gevoelig kunnen worden. Dat kan het geval zijn bij het poetsen, maar ook bij het nuttigen van koude, warme, zoete of zure dranken en spijzen. Als er door parodontitis uiteindelijk erg veel kaakbot verloren is gegaan, dan kunnen de tanden en kiezen al hun houvast verliezen en uitvallen.


Hoe wordt het vastgesteld?

Bij de tandarts en/of mondhygiënist wordt een tandvleesontsteking opgespoord met een zogenaamde pocketsonde. De pocketsonde wordt in de pocket geschoven en als daarbij een bloeding optreedt, is het tandvlees ontstoken. Daarbij wordt gelijk naar de pocketdiepte gekeken. Deze is verdiept vanaf 4 mm. Deze waarden worden genoteerd in een pocketstatus. Bij ernstige parodontitis zal een aantal tanden en kiezen niet meer te behouden zijn. Er kan ook nog een bacteriologisch onderzoek (kweek) uitgevoerd worden. Hierbij wordt met behulp van een papieren stiftje tandplaque uit een aantal verdiepte pockets gehaald waarmee kan worden vastgesteld welke bacteriën in de plaque voorkomen. Aan de hand van de uitslag van dit onderzoek is er eventueel antibiotica nodig als ondersteuning van de behandeling.


De behandeling van tandvleesproblemen

De behandeling van gingivitis en parodontitis bestaat uit het wegnemen van de oorzaak van de ontsteking. De tandplaque moet van de tanden en kiezen worden verwijderd. De tandplaque boven de tandvleesrand dient u zelf dagelijks te verwijderen door een goede mondhygiëne. Met een (elektrische) tandenborstel kunt u de plaque wegpoetsen. Maar helaas komt de tandenborstel niet tussen de tanden en kiezen. De plaque daar moet u weghalen met tandenstokers of ragers. De mondhygiënist vertelt u welke hulpmiddelen voor uw mond geschikt zijn en demonstreert het gebruik ervan. Zonder optimale mondhygiëne is behandeling van parodontitis niet erg kansrijk!

De tandplaque en tandsteen onder de tandvleesrand (in de verdiepte pockets) kunt u niet zelf verwijderen. Dat doet uw mondhygiënist met speciale instrumenten; de gebitsreiniging. De ontsteking verdwijnt meestal door de combinatie van een goede mondhygiëne en de gebitsreiniging. De parodontitis geneest doordat het gezonde tandvlees zich vasthecht aan de tanden en kiezen. Er worden dan ondiepe en niet bloedende pockets gemeten met de pocketsonde. Helaas groeit het verloren kaakbot niet meer aan. Vaak is het tandvlees door de genezing wat teruggetrokken waardoor de tandhalzen wat bloot komen te liggen en (tijdelijk) gevoelig kunnen zijn. Door de mondhygiëne iedere dag goed te blijven uitvoeren, wordt een nieuwe ontsteking voorkomen en daardoor gaat er niet meer kaakbot verloren.


Spoelmiddelen

Het kan zijn dat uw mondhygiënist u een desinfecterend chloorhexidine bevattend spoelmiddel of tandgel voorschrijft. Chloorhexidine remt de vorming van tandplaque. Het spoelmiddel kan tijdelijk de smaak beïnvloeden en een aanslag op de tong en de tanden en kiezen geven. De aanslag kan bij de gebitsreiniging worden verwijderd en de aanslag op de tong verdwijnt spontaan na de spoelperiode.


Herbeoordeling en nazorg

Een paar maanden na de gebitsreiniging volgt de herbeoordeling. De mondhygiënist onderzoekt bij welke tanden en kiezen de parodontitis nog aanwezig is. Als de parodontitis nog niet verdwenen is, komt dat omdat er nog tandplaque boven en/of onder (in de verdiepte pockets) de tandvleesrand zit. Als er nog plaque en tandsteen boven de tandvleesrand zit betekent dit dat de mondhygiëne onvoldoende is. De komende behandelingen richten zich dan vooral op het verbeteren daarvan.


Soms is chirurgie nodig

Het kan ook zijn dat er nog tandplaque en tandsteen in de verdiepte pockets zit. Dit komt doordat de moeilijk bereikbare pockets (zoals tussen de wortels van kiezen) niet volledig gereinigd kunnen worden. Door middel van een zogenaamde flapoperatie kunnen deze plaatsen wel gereinigd worden. Hierbij wordt het tandvlees losgemaakt waardoor de wortels van de tanden en kiezen goed zichtbaar en bereikbaar zijn.


Gevoeligheid van tanden en kiezen na behandeling

Het gevolg van de behandeling kan zijn dat het tandvlees terugtrekt en de wortels bloot komen te liggen en gevoelig worden. Bij extreme gevoeligheid kan de mondhygiënist de wortels insmeren met een lak die de gevoeligheid sneller doet afnemen. Als u zelf een tandpasta tegen gevoelige tanden gebruikt en spoelt met een fluoride spoelmiddel kunt u de gevoeligheid ook laten verminderen. Let op dat u een goede poetstechniek gebruikt waardoor het tandvlees niet verder terugtrekt. Houdt er rekening mee dat de worteloppervlakken erg gevoelig zijn voor het ontstaan van cariës. Door het gebruik van suiker te matigen en een goede mondhygiëne kunt u wortelcariës voorkomen.


Tenslotte

Het doel van de behandeling van parodontitis is om uw tanden en kiezen te behouden. Een voorwaarde daarvoor is dat u voorkomt dat er opnieuw een ontsteking in het tandvlees ontstaat. Dat lukt alleen als u elke dag alle tandplaque van de tanden en kiezen verwijdert.

Uit ervaring blijkt dat een regelmatige controle en begeleiding van tandarts en/of mondhygiënist nodig blijft om de mondgezondheid optimaal te houden en uw tanden en kiezen “levenslang” te behouden. Tijdens de nazorg-behandelingen wordt tandplaque en tandsteen verwijderd en de mondhygiëne zo nodig bijgestuurd.

Hebt u na het lezen van al deze informatie nog vragen. Bespreek die dan gerust met uw tandarts.